Czarny piątek – globalne święto wszystkich fanów zakupów i symboliczne rozpoczęcie okresu przedświątecznej gorączki zakupów. Co roku Black Friday elektryzuje klientów sklepów online i łowców okazji. Mimo że Black Friday nie jest w naszym kraju aż tak popularny, jak za oceanem, to z całą pewnością powinna być to ważna data dla każdego właściciela e-sklepu w Polsce. W związku z tym, że tegoroczny Czarny Piątek 2022 zbliża się wielkimi krokami, postanowiliśmy sprawdzić, kiedy wypada to święto i skąd w ogóle wziął się ten termin.
Dlaczego Black Friday – skąd wzięła się ta nazwa?
Dziś nie do końca wiadomo, jaka jest dokładna geneza powstania terminu Black Friday. Z całą pewnością można stwierdzić, że termin ten pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, jednak dlaczego Black Friday? Teorii na ten temat jest kilka. Chyba najbardziej wiarygodna z nich związana jest z tym, jak dawniej zapisywano wyniki finansowe w sklepach. W używanych w latach 60. XX wieku księgach rachunkowych zyski sklepu zapisywane były czarnym tuszem (w przeciwieństwie do zapisywanych na czerwono strat). W związku z tym w dniach dobrej sprzedaży kolor ten przeważał w sklepowych rachunkach. Zgodnie z tą teorią termin Black Friday miał być pierwszy raz oficjalnie użyty przez amerykańskie media w 1981. Słowa te padły w materiale dotyczącym pierwszego od dłuższego czasu dobrego dnia dla sprzedawców detalicznych.
Badacze zajmujący się historią Czarnego Piątku przytaczają jednak także kilka innych możliwości. Jedna z teorii mówi o tym, że dzień po Święcie Dziękczynienia ochrzczony został czarnym piątkiem przez policjantów z Filadelfii, których tego dnia czekała 12-godzinna zmiana i bardzo duży ruch na drogach związany z powrotami z rodzinnych świąt, a także z ważnym meczem pomiędzy drużynami armii i marynarki organizowanym tego dnia. Kolejna teoria również nawiązują do raczej negatywnego charakteru, z jakim może kojarzyć się kolor czarny. W latach 50. XX wieku właściciele fabryk używali terminu czarny piątek w związku z bardzo dużą liczbą nieobecności w pracy dzień po Święcie Dziękczynienia. Wielu pracowników decydowało się zrobić sobie długi weekend pod pretekstem zwolnienia chorobowego. Jednak w latach 80. największą popularność zdobyła pierwsza z przytoczonych tu teorii i to właśnie z nią kojarzona jest najczęściej historia Black Friday.
Kiedy jest Black Friday?
Zastanawiacie się, kiedy jest Czarny Piątek? Jest to święto ruchome nierozerwalnie związane z obchodzonym w Stanach Zjednoczonych Świętem Dziękczynienia.Co roku mieszkańcy USA obchodzą Święto Dziękczynienia w każdy czwarty czwartek listopada. Natomiast Black Friday to zawsze piątek bezpośrednio po tym święcie.
Tradycyjnie przyjęło się, że jest to symboliczne otwarcie sezonu przedświątecznych zakupów i dzień, w którym amerykanie tłumnie ruszają do sklepów, wybierać prezenty dla swoich bliskich. Dziś Black Friday obchodzony jest nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale także w wielu innych krajach. Z roku na roku święto to staje się coraz popularniejsze również w krajach europejskich włącznie z Polską. Kilka statystyk obrazujących popularność Czarnego Piątku w USA i innych krajach znajdziecie w dalszej części tego artykułu. Poniżej dowiecie się także, kiedy jest Black Friday w 2022.
Kiedy jest Czarny Piątek 2022?
Dla wielu osób czekających na zakupowe okazje najważniejsze pytanie, to kiedy jest Black Friday 2022? Czarny piątek w 2022 jak zawsze przypada dzień po amerykańskim Święcie Dziękczynienia. Czarny piątek w 2022 przypada więc na 25 listopada.
Teoretycznie Black Friday to święto jednodniowe. Coraz większą popularność zdobywa jednak również tak zwany Cyber Monday, czyli poniedziałek po Czarnym Piątku. Oryginalnie Czarny Piątek kojarzył się przede wszystkim z zakupami w sklepach stacjonarnych. Cyber Monday miał być natomiast świętem zakupowym poświęconym kupowaniu online. Oczywiście dziś ta granica się zaciera i wiele osób szuka okazji w sieci zarówno w Czarny Piątek, jak i w Cyber Poniedziałek.
Co jakiś czas pojawiają się również mniej lub bardziej udane próby wprowadzenia dodatkowych dni w okolicy Czarnego Piątku. W Stanach Zjednoczonych pewną popularność zdobyła na przykład Small Business Saturday, czyli dzień zakupów w małych, lokalnych, często rodzinnych firmach. Innym takich dodatkiem do Black Friday i Cyber Monday jest również Giving Tuesday, czyli święto zachęcające ludzi do wspierania organizacji charytatywnych czy pracy w ramach wolontariatu.
Black Friday – jak wygląda w Polsce?
Jak wygląda Black Friday w Polsce? Dla zobrazowania skali tego zjawiska, postanowiliśmy przytoczyć kilka statystyk i danych liczbowych dotyczących tego, jak przebiegał Czarny Piątek w Polsce w minionych latach.
- Dane dotyczące zakupów polskich internautów w Black Friday opublikował między innymi Polski Standard Płatności, operator popularnego BLIKa, czyli jednej z form szybkich płatności online. Według podanych informacji zeszłorocznych (2021) Black Friday był dla BLIKa rekordowy. Internauci korzystający z tej formy płatności wykonali tego dnia około 3,7 mln transakcji, których wartość wyniosła w sam Czarny Piątek wyniosła niecałe 540 mln złotych, a przez cały weekend włącznie z Cyber Monday aż 1,6 mld zł. Należy pamiętać, że są to dane dotyczące wyłącznie osób korzystających z BLIK i nie obejmują kupujących, którzy użyli innych form płatności.
- Dane na temat zeszłorocznego Black Friday w Polsce zaprezentował również Shoper, czyli jedna z platform oferujących gotowe oprogramowanie dla sklepów online. W raporcie tej firmy można przeczytać, że sklepy korzystające z platformy Shoper zanotowały tego dnia o 50% więcej zamówień niż w poprzedni Czarny Piątek. Wzrosła również średnia wartość koszyka, średnio o 55% w stosunku do roku poprzedniego.
- Zainteresowanie zakupami w Black Friday jest wyraźnie widoczne również w raporcie innego operatora płatności online, firmy Tpay. Na zamieszczonym poniżej wykresie widać wartość wszystkich transakcji wykonanych przez użytkowników Tpay w listopadzie 2021.
- Warto rzucić okiem także na najczęściej kupowane przez polskich internautów w Black Friday produkty. Tradycyjnie największą popularnością cieszyły się kategorie AGD RTV i elektronika, zdrowie i uroda oraz moda i akcesoria.
Co roku w mediach wiele uwagi poświęca się również ciemnej stronie Czarnego Piątku. Niestety w minionych latach zdarzało się, że część sprzedawców próbowało wykorzystać Czarny Piątek w niekoniecznie etyczny sposób.
Chyba najbardziej charakterystyczną praktyką stało się podnoszenie cen na krótko przed Black Friday, aby potem zaoferować klientom „promocyjną” obniżkę. Tego typu praktyki są jednak coraz częściej demaskowane i mogą się skończyć dla sprzedawcy PR-owym problemem.
Rozwiązaniem tej kwestii może być również unijna dyrektywa Omnibus. Jak na razie dyrektywa ta wdrożona została już w 20 europejskich krajach. W Polsce proces legislacyjny związanych z wdrożeniem założeń tej dyrektywy do obowiązujących przepisów jest znacznie opóźniony. Przewidywany czas wejścia w życie tych zapisów to obecnie jesień 2022.
Co ma wspólnego Omnibus z Czarnym Piątkiem? Jednym z kluczowych zapisów tej dyrektywy jest obowiązek informowania o cenie klientów e-sklepów. W sytuacji, gdy produkt dostępny jest w promocyjnej cenie, to obok obniżonej ceny powinna znaleźć się również widoczna i czytelna informacja dotycząca tego, jaka była najniższa cena produktu w przeciągu 30 dni przed rozpoczęciem aktualnej obniżki. Odpowiednie wdrożenie tego zapisu dyrektywy Omnibus mogłoby pomóc wyeliminować problem pozorowanych obniżek cen, które pojawiały się czasami przy okazji Black Friday i w okresie przedświątecznej gorączki zakupów.
Na temat dyrektywy Omnibus przeczytasz więcej w tekście Dyrektywa Omnibus – zmiany w prawie konsumenckim. Co musisz wiedzieć?.
Czy warto czekać na Black Friday?
Czy rzeczywiście warto czekać na Black Friday? Czy ten dzień jest naprawdę tak ważny dla właścicieli sklepów online? To zakupowe święto największą popularnością nadal cieszy się na zachodzie. Szczególnie w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Nie można jednak pomijać faktu, że również w Polsce Black Friday z roku na rok zyskuje na popularności. Pamiętajmy również, że Black Friday to nie tylko jeden dzień wzmożonej sprzedaży. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się również Cyber Monday, a wielu sprzedawców czarno-piątkowe promocje przedłużą nawet na cały tak zwany Black Week. Jest to również symboliczna data, która otwiera okres przedświątecznych zakupów.
Wróćmy jednak na chwilę za ocean i sprawdźmy, jak tam w ostatnich latach wyglądał Black Friday w liczbach. Kilka ciekawych danych statystycznych dotyczących zeszłego roku można znaleźć na portalu finansowym spendmenot.com. W ostatni Czarny Piątek (2021) na zakupy online zdecydowało się aż 88 mln Amerykanów. Łącznie na zakupy przez internet wydali oni w Czarny Piątek 2021 8,9 mld dolarów.
Jest to co prawda niewielki spadek w porównaniu z zeszłym rokiem, kiedy to obroty w e-commerce wyniosły 9 mld dolarów. Warto jednak wziąć pod uwagę, że kondycja finansowa wielu gospodarstw domowych była słabsza niż przed rokiem. Wynikało to w dużej mierze z trwającej pandemii i jej gospodarczych skutków. Średnia wartość zniżki udzielanej przez sprzedawców w Black Friday 2021 wyniosła 24%. Na uwagę zasługuje również fakt, że aż 43% wszystkich zamówień online zostało złożonych za pośrednictwem urządzeń mobilnych.
Równie imponująca wyglądają dane z Black Friday w roku 2020. Według informacji udostępnionych przez Adobe Analytics w 2020 roku sprzedaż online w Black Friday wyniosła w USA 9 mld dolarów. Był to aż 19% wzrost w stosunku do roku 2019. Oczywiście wyników polskich sklepów związanych z Black Friday nie możemy porównywać z tymi zza oceanu. Niemniej jednak bardzo wiele branż notuje w tym okresie wzrost sprzedaży nawet rzędu kilkuset procent.
Żeby jednak skorzystać z tej kilkutygodniowej hossy na rynku e-commerce, właściciel e-biznesu musi zadbać o odpowiednie przygotowanie swojego sklepu internetowego. Pod względem przygotowań do Black Friday miniony rok był wyjątkowy. Wiele mniejszych i średnich firm borykało się w 2021 z problemami związanymi z zakłóceniami w globalnym łańcuchu dostaw. Pojawiały się realne problemy z zaopatrzeniem, a ceny transportu odnotowały bardzo gwałtowny wzrost. W tym roku większym problemem jest rosnąca inflacja i koszty utrzymania firm.
Sposobem na redukcję kosztów i jednoczesne odpowiednie przygotowanie do okresu przedświątecznych zakupów od strony logistycznej może być dla właścicieli e-sklepów fulfillmentdla e-commerce. Obejmuje on nie tylko magazynowaniedla sklepu internetowego, ale często również inne obszary działania sklepu online jak na przykład obsługa zwrotów i wymiana towarówczy nawet bieżąca, codzienna obsługa klienta w e-commerce.
Czytaj także:
Jak sprzedawać na Aliexpress? Krok po kroku
Dropshipping – czy warto? 6 argumentów za tym rozwiązaniem
Magazyn sklepu internetowego – co musisz wiedzieć?
Jak sprzedawać na eBay za granicę? Poradnik krok po kroku
Prawa konsumenta a zakupy przez internet – wszystko, co musisz wiedzieć
Jak rozwinąć sklep internetowy? 3 pomocne rozwiązania
Jak założyć sklep internetowy?
Logistyka sklepu internetowego
Wzrost sprzedaży w sklepie internetowym – jak go osiągnąć?
Sklep internetowy – jak dotrzeć do potencjalnych klientów?
Sprzedaż internetowa – co się opłaca?
E-commerce w 2022 – 3 trendy, które mogą zaważyć o Twoim biznesie